Kolonoskopia

Badanie endoskopowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego za pomocą endoskopu – przyrządu pozwalającego na obejrzenie wnętrza jelita grubego. W przypadku tego badania endoskop nazywany jest kolonoskopem (colon – „okrężnica”, skopia – „patrzę”). Giętki aparat wprowadzany jest pod kontrolą wzroku przez odbyt, wolno przesuwany do przodu przez odbytnicę, a następnie wzdłuż całej okrężnicy aż do kątnicy. Zazwyczaj istnieje również możliwość zaintubowania zastawki Bauhina i oceny końcowego odcinka jelita krętego.

Alternatywa dla kolonoskopii: poznaj badanie rektoskopii i rektosigmoidoskopii →

Metoda i cel badania Wskazania do wykonania kolonoskopii Przebieg badania Druki dla pacjenta

Metoda

We współcześnie stosowanym nowoczesnym sprzęcie na końcu giętkiego, elastycznego aparatu umieszczona jest mikrokamera o szerokim kącie widzenia, która rejestruje kolorowy obraz, przesyłany następnie do procesora i cyfrowo przetwarzany. Uzyskany obraz jest wyświetlany na monitorze wysokiej rozdzielczości (HD). Obraz w postaci zdjęć cyfrowych może być zapisany na nośniku cyfrowym (pendrive lub płyta CD). W razie potrzeby przez kanał biopsyjny kolonoskopu wprowadza się narzędzia endoskopowe pozwalające na pobranie materiału do badania (histopatologicznego lub mikrobiologicznego). Wnętrze przewodu pokarmowego nie ma unerwienia czuciowego – stąd moment pobierania materiału nie jest odczuwany przez chorego, umiarkowanie wydłuża badanie i nie wpływa na jego bezpieczeństwo.

Cel badania

Diagnostyczny
Terapeutyczny (zabiegowy)
Profilaktyczny

Wskazania do wykonania kolonoskopii

Obecność krwi w stolcu lub stwierdzenie krwi utajonej w kale.
Niewyjaśniona niedokrwistość z niedoboru żelaza.
Podejrzenie raka jelita grubego.
Przewlekła biegunka lub zaparcia o niejasnej etiologii.
Trwała zmiana kształtu stolca (np. stolec wąski, „ołówkowaty”).
Niezamierzona utrata masy ciała.
Uporczywe lub nieefektywne parcie na stolec.
Bezwiedne oddawanie stolca.
Bóle w dolnej części brzucha.
Podejrzenie lub kontrola nieswoistego zapalenia jelita grubego (np. wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, choroby Crohna).
Potrzeba wykonania badania przesiewowego w kierunku polipów lub wczesnego raka jelita grubego.
Konieczność tamowania krwawień z przewodu pokarmowego (np. techniki iniekcyjne, klipsowanie, koagulacja argonowa – APC).
Konieczność usunięcia polipów lub zmian płaskich (polipektomia, mukozektomia).
Konieczność usunięcia ciała obcego z jelita grubego.
Konieczność poszerzenia zwężeń łagodnych lub nowotworowych.

Małe polipy – bezobjawowe.

Większe polipy – głównym objawem może być jawne krwawienie (zwłaszcza przy lokalizacji polipa w dystalnym odcinku jelita grubego), rzadziej niedokrwistość, parcie na stolec, domieszka czystego lub krwistego śluzu w kale.

Duże gruczolaki kosmkowe esicy i odbytnicy (w trakcie badania widoczne jako rozległe przysadziste polipy) mogą wywoływać obfitą biegunkę o dużej zawartości elektrolitów, prowadząc do poważnych zaburzeń elektrolitowych (niedobór potasu).

Największe znaczenie w diagnostyce polipów ma badanie kolonoskopowe.

Czym są polipy?

Polip oznacza każde uniesienie tkanek ponad powierzchnię błony śluzowej. W jelicie grubym wyróżniamy polipy nowotworowe i nienowotworowe. Mogą być pojedyncze lub mnogie. Najczęstszym typem polipów u dorosłych są polipy nowotworowe (gruczolaki). Prawdopodobieństwo przemiany rakowej zależy od typu (cewkowy, cewkowo-kosmkowy, kosmkowy, ząbkowany) oraz wielkości gruczolaka. Małe gruczolaki złośliwieją rzadko, natomiast wśród polipów o średnicy ponad 2 cm ok. 40% ma utkanie raka. Określenie typu polipa należy do histopatologa (badanie pod mikroskopem).

Gruczolaki jelita grubego mogą pojawić się w każdym wieku, ale wyraźny wzrost zapadalności dotyczy osób po 30 roku życia. Najczęstsze umiejscowienie – w odbytnicy i esicy.

Przebieg badania

Kolonoskopia jest zazwyczaj dość dobrze tolerowana przez pacjenta, badaniu może jednak towarzyszyć uczucie rozpierania, wzdęcia, czasem ból w jamie brzusznej. W trakcie badania pacjent leży początkowo na lewym boku, później lekarz poleca zmianę pozycji na wznak. Lekarz wykonujący badanie endoskopowe powoli, pod kontrolą wzroku wprowadza kolonoskop do jelita. Dociera do końcowego odcinka jelita grubego (kątnicy) i zazwyczaj również do jelita krętego. Zarówno wprowadzając, jak i wycofując endoskop ocenia dokładnie wygląd śluzówki oraz odchylenia od stanu prawidłowego. Czas trwania badania jest różny w zależności od jakości przygotowania jelita do badania, warunków anatomicznych, reakcji pacjenta oraz stwierdzanych zmian. Przeciętnie badanie diagnostyczne trwa od 15 do 30 minut, natomiast kolonoskopia terapeutyczna (w zależności od rodzaju wykonywanego zabiegu) może trwać wielokrotnie dłużej.

Znieczulenie (sedacja)

W naszym gabinecie oferujemy pacjentom:

pełną anestezję (prowadzoną przez lekarza anestezjologa) z monitorowaniem podstawowych parametrów fizjologicznych (tętno, oddech, ciśnienie tętnicze).

Nie wykonujemy pełnej anestezji pacjentom po 70-tym roku życia.

Nie wykonujemy miejscowego znieczulenia (nie ma takiego znieczulenia do tego badania).

Ważne informacje dotyczące znieczulenia.pdf